సరస్వతీ పుష్కరాలు ఎప్పుడు? స్నానాల ఘాట్లు ఎక్కడెక్కడో తెలుసా?

సరస్వతీ నది హిందూ మతంలో అత్యంత పవిత్రమైన నదులలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. వేదాలలో దీని ప్రస్తావన అనేకసార్లు వస్తుంది, ముఖ్యంగా ఋగ్వేదంలో ఈ నదిని గొప్పగా కీర్తించారు. ఒకప్పుడు ఇది వాయువ్య భారతదేశంలో ప్రవహించే ఒక పెద్ద నదిగా ఉండేదని నమ్ముతారు. పురాణాల ప్రకారం, సరస్వతి నది జ్ఞానం, సంగీతం మరియు కళల దేవత అయిన సరస్వతీ దేవికి ప్రతిరూపం. ఈ నది తీరాలలోనే వేద సంస్కృతి విలసిల్లిందని, అనేక మంది ఋషులు ఇక్కడ తపస్సు చేశారని చెబుతారు.

అయితే, కాలక్రమేణా సరస్వతీ నది తన ప్రవాహాన్ని మార్చుకుందని లేదా ఎండిపోయిందని నమ్ముతారు. దీనికి భౌగోళిక మార్పులు మరియు వాతావరణ మార్పులు కారణమని కొందరు చరిత్రకారులు భావిస్తున్నారు. మరికొందరి నమ్మకం ప్రకారం, ఈ నది భూగర్భంలో ప్రవహిస్తూ, త్రివేణి సంగమం వద్ద గంగా మరియు యమునా నదులతో కలుస్తుంది. మహాభారతంలో కూడా సరస్వతీ నది గురించి ప్రస్తావన ఉంది, అక్కడ అది కొన్ని ప్రదేశాలలో ఎండిపోయినట్లు వర్ణించబడింది.

ప్రస్తుతం, సరస్వతీ నది యొక్క ఉనికి ఒక రహస్యంగానే మిగిలిపోయింది. కొన్ని ప్రాంతాలలో కాలానుగుణంగా కనిపించే ఘగ్గర్-హక్రా నదిని పూర్వపు సరస్వతీ నది యొక్క అవశేషంగా కొందరు గుర్తిస్తున్నారు. అయితే, సరస్వతీ నది యొక్క పౌరాణిక మరియు ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత మాత్రం చెక్కుచెదరలేదు. జ్ఞానానికి మరియు పవిత్రతకు చిహ్నంగా ఈ నది ఎప్పటికీ హిందువుల హృదయాలలో నిలిచి ఉంటుంది.

సరస్వతీ నది పుష్కర ఘాట్లు: సరస్వతీ నది అంతర్వాహినిగా ప్రవహిస్తుందని నమ్మకం ఉన్నందున, పుష్కర స్నానాల కోసం కొన్ని ప్రత్యేకమైన సంగమ స్థలాలు మరియు పవిత్ర ప్రదేశాలు ముఖ్యమైనవిగా పరిగణించబడతాయి.

• తెలంగాణ: కాళేశ్వరంలోని త్రివేణి సంగమం (గోదావరి, ప్రాణహిత మరియు సరస్వతి నదుల కలయిక). ఇక్కడ ప్రభుత్వం ప్రత్యేకంగా స్నాన ఘాట్లను అభివృద్ధి చేస్తోంది. 2025 సరస్వతీ పుష్కరాలు ఇక్కడే ప్రధానంగా జరుగుతున్నాయి. ఇక్కడ గోదావరి ఘాట్ మరియు సరస్వతి ఘాట్ (త్రివేణి సంగమం వద్ద) ముఖ్యమైనవి.
• ఉత్తరాఖండ్: బద్రీనాథ్ సమీపంలోని మానా గ్రామం. అలకనంద నదికి ఉపనది అయిన సరస్వతి నది ఇక్కడ ఉద్భవిస్తుంది మరియు కేశవ ప్రయాగ్ వద్ద అలకనందలో కలుస్తుంది. ఇక్కడ కూడా పుష్కర స్నానాలు జరుగుతాయి.
• ఉత్తరప్రదేశ్: ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని త్రివేణి సంగమం (గంగా, యమునా మరియు అంతర్వాహిని సరస్వతి నదుల కలయిక). ఇది అత్యంత పవిత్రమైన ప్రదేశాలలో ఒకటి.
• రాజస్థాన్: పుష్కర్. ఇక్కడ కూడా సరస్వతి నది అంతర్వాహినిగా ప్రవహిస్తుందని నమ్ముతారు.
• గుజరాత్: సోమనాథ్‌లోని త్రివేణి సంగమం (కపిల, హిరణ్ మరియు అంతర్వాహిని సరస్వతి నదుల కలయిక).

ఈ ప్రదేశాలలో భక్తులు పుష్కరాల సమయంలో పవిత్ర స్నానాలు ఆచరించి, తమ శ్రద్ధాభక్తులను చాటుకుంటారు. 2025లో ప్రధానంగా కాళేశ్వరంలో జరిగే పుష్కరాలకు భక్తులు అధిక సంఖ్యలో తరలివచ్చే అవకాశం ఉంది.