పూరీ రథయాత్రలో ప్రధానంగా మూడు రథాలు కీలక భూమిక పోషిస్తాయి. ఇవి శ్రీ జగన్నాథ స్వామి, ఆయన సోదరుడు బలభద్రుడు మరియు సోదరి సుభద్రమ్మకు కేటాయించిన పవిత్ర రథాలు. ఈ రథాల నిర్మాణ శైలి, రంగులు, అలంకరణలు మరియు పూజా విధానాలు రథయాత్ర యొక్క మహిమను మరింత వెలుగులోకి తెస్తాయి.
ప్రతి సంవత్సరం ఈ మూడు రథాలను కొత్తగా చెక్కతో నిర్మిస్తారు. ఈ రథాల నిర్మాణానికి పట్ఠాలే గ్రామానికి చెందిన వంశపారంపర్య కార్మికులు నియమితులవుతారు. అరసమరుదం (వేము చెక్క/Neem Wood) అనే పవిత్ర చెక్కతోనే ఈ రథాలు తయారవుతాయి. నిర్మాణ సమయంలో వేదపారాయణ, పూజలు మరియు నవరత్న పూజలు నిర్వహించబడతాయి.
1. నందిఘోష రథం (శ్రీ జగన్నాథ స్వామి)
- రంగు: ఎరుపు మరియు పసుపు
- ఎత్తు: సుమారు 45 అడుగులు
- చక్రాలు: 16
- ధ్వజం: గరుడ పతాకం
- అలంకరణ దేవతలు: మధు, మధవ
- రథ పురోహితులు: దయిత పండాలు
- రథాన్ని లాగే తాడు పేరు: శంకచూడ
- కీర్తనం: “జగన్నాథ స్వామి నయన పథ గామీ భవతు మే”
నందిఘోష రథం శ్రీ జగన్నాథ స్వామికి చెందినది. ఇది మూడు రథాలలో అత్యంత పెద్దది మరియు విశిష్టమైనది. ఈ రథాన్ని లాగడం ద్వారా భక్తులు తమ పాపాల నుండి విముక్తి పొందుతారని నమ్ముతారు.
2. తలధ్వజ రథం (బలభద్ర స్వామి)
- రంగు: ఆకుపచ్చ మరియు ఎరుపు
- ఎత్తు: సుమారు 44 అడుగులు
- చక్రాలు: 14
- ధ్వజం: తాళపత్రం
- అలంకరణ దేవతలు: గోపాల, గోపాలిని
- రథాన్ని లాగే తాడు పేరు: వసుకి
తలధ్వజ రథం బలభద్రునికి చెందినది. ఇది శక్తి మరియు ధైర్యాన్ని సూచిస్తుంది. ఈ రథాన్ని లాగడం ద్వారా భక్తులు ఆరోగ్యం మరియు ధైర్యం పొందుతారని విశ్వసిస్తారు.
3. దర్పదళన రథం (సుభద్రా దేవి)
- రంగు: నలుపు మరియు ఎరుపు
- ఎత్తు: సుమారు 43 అడుగులు
- చక్రాలు: 12
- ధ్వజం: కరండమాలిక
- అలంకరణ దేవతలు: త్రిపురసుందరి, చాముండేశ్వరి
- రథాన్ని లాగే తాడు పేరు: స్వర్ణచూడ
దర్పదళన రథం సుభద్రమ్మకు చెందినది. “దర్పదళన” అంటే అహంకారాన్ని ధ్వంసం చేసేది అని అర్థం. సుభద్రమ్మను శక్తి స్వరూపిణిగా భావించి, ఈ రథాన్ని లాగడం ద్వారా భక్తులు శక్తి మరియు శాంతిని కోరుకుంటారు.
ముగింపు
ఈ మూడు రథాలు హిందూ సంప్రదాయాన్ని ప్రతిబింబిస్తూ, భక్తి, సమైక్యత, వినయం మరియు సేవ వంటి విలువలను జీవితంలో అనుసరించాలని సూచిస్తాయి. రథాలు భిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ, వాటి గమ్యం ఒక్కటే—భక్తులను భగవంతుని సన్నిధిలోకి చేర్చడం. రథయాత్రలో పాల్గొనడం ద్వారా భక్తుడు తన జీవిత ప్రయాణాన్ని దైవ సాన్నిధ్యంలోకి తీసుకెళ్లే ప్రయత్నం చేస్తాడు. ఈ యాత్ర భక్తులకు ఆధ్యాత్మిక ఉత్తేజాన్ని, శాంతిని మరియు దైవానుగ్రహాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.
