ఛత్ పూజ అనేది సూర్య దేవుడు మరియు అతని సోదరి ఛతీ మాయకు అంకితం చేయబడిన పురాతన హిందూ వేడుక. దీనిని సూర్య షష్టి అని కూడా పిలుస్తారు. బీహార్, ఒడిషా, జార్ఖండ్, యుపి, పశ్చిమ బెంగాల్ మరియు నేపాల్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో ఇది చాలా ముఖ్యమైనది.

సూర్య షష్టిను కార్తీక మాస శుక్ల పక్షంలోని ఆరవ రోజున జరుపుకుంటారు. ఇది సాధారణంగా దీపావళి తర్వాత 6 రోజులు వస్తుంది.

సూర్య షష్టి విధికి సంబంధించిన ఆచారాలు 4 రోజుల పాటు విస్తరించి ఉన్నాయి. నాలుగు రోజులూ భక్తులు ఉపవాసం ఉంటారు మరియు సూర్యోదయం మరియు సూర్యాస్తమయం సమయంలో సూర్య భగవానుని పూజిస్తారు.

రోజు 1 – నహయ్ ఖాయ్ (చతుర్థి)
సూర్య షష్ఠి విధి యొక్క మొదటి రోజు ఇంటిని శుభ్రపరచడం మరియు ఉప్పు లేకుండా ప్రత్యేక వంటకాలను తయారు చేసి దేవునికి నైవేద్యము పెడతారు. ఆ తర్వాత వారు మరుసటి రోజు ఉదయం ప్రార్థనలు పూర్తయ్యే వరకు పగలు మరియు రాత్రి మొత్తం ఉపవాసం ఉంటారు.

2వ రోజు – ఖర్నా (పంచమి)
రెండో రోజు ఖీర్, చపాతీలు చేస్తారు. సాంప్రదాయకంగా, ఈ ఖీర్ వండడానికి ఉపయోగించే పాలను జీవించి ఉన్న దూడ ఉన్న ఆవు నుండి తీసుకుంటారు. దీనిని ముందుగా దేవతకు సమర్పించి, సూర్యాస్తమయ ప్రార్థనల తర్వాత పండ్లు మరియు ఇతర తీపి వంటకాలతో పాటు ప్రసాదంగా వడ్డిస్తారు. భక్తులు పగలు మరియు రాత్రంతా కఠినమైన ఉపవాసాలను నిర్వహిస్తారు.

3వ రోజు – ‘సూర్య షష్టి’ సంధ్య అర్ఘ్య (షష్ఠి)
మూడవ రోజు ఛత్ పూజ యొక్క ప్రధాన రోజు. మరోసారి, భక్తులు పూర్తి రోజు ఉపవాసం ఉంటారు. వారు నీటికి కూడా దూరంగా ఉంటారు. తేకువా అని పిలువబడే ఒక ప్రత్యేక ప్రసాదం పిండి మరియు బెల్లం మిశ్రమంతో తయారు చేయబడుతుంది. సూర్యాస్తమయం సమయంలో, నీటి ప్రదేశంలో నిలబడి సూర్యభగవానుడికి అగరబత్తీలను దహనం చేస్తారు. దీనినే పెహ్లీ అర్ఘ్య అంటారు. మరుసటి రోజు తెల్లవారుజామున భక్తులు ఉపవాస దీక్ష విరమిస్తారు.

4వ రోజు – ఉషా అర్ఘ్య, పారణ దినం (సప్తమి)
నాల్గవ రోజు ఉషా అర్ఘ్య అని పిలువబడే పూజతో ప్రారంభమవుతుంది. దీని తరువాత, భక్తులు తమ ఉపవాసాన్ని విరమిస్తారు, తద్వారా ఛత్ పూజ పూర్తయినట్లు సూచిస్తుంది.